El sistema procesal penal acusatorio mexicano. Formalidades y realidades

AutorAntonio Salcedo Flores
CargoDr. en Derecho, Profesor Investigador del Departamento de Derecho, UAM-A
Páginas603-624
603
Ελ σιστεµα προχεσαλ πεναλ αχυσατοριο µεξιχανο. Φορµαλιδαδεσ ψ ρεαλιδαδεσ ππ. 603−624
Ελ σιστεµα προχεσαλ πεναλ
αχυσατοριο µεξιχανο.
Φορµαλιδαδεσ ψ
ρεαλιδαδεσ1
Αντονιο
Σαλχεδο Φλορεσ∗
Ρεσυµεν
Ε
λ 18 δε ϕυνιο δε 2016 θυεδ⌠ ιµπλεµενταδο εν τοδο ελ τερριτοριο ναχιοναλ  ελ
σιστεµα προχεσ αλ πεναλ αχυσατοριο χρεαδο πορ λα Ρεφορ µα Χονστιτυχιοναλ δε Σεγυριδαδ
ψ ϑυστιχια ελ α〉ο 2008. Εν ελ πρεσεντε τραβ αϕο ποδρεµοσ χον σταταρ θυε διχηο σιστεµα σ ε
ενχυεντρα µυψ πορ αβαϕο δε λοσ εστ〈νδα ρεσ δελ αυτντιχο µοδελο προχεσαλ πεναλ αχυσα−
τοριο. Αναλιζαρ εµοσ λασ εξπεριενχιασ δε Χηιλε ψ Μξιχο ψ ϖερεµοσ θυε λοσ δοσ τρ αταρον
δε αδοπταρ ελ γενυινο σιστεµα πεναλ αχυσατορ ιο, ινχλυψερον παρτε δε λ εν συ λεγισλαχι⌠ν,
φυερον ινχαπαχεσ δε οπεραρλο ψ σε ϖιερον οβλιγαδοσ α δαρ υν γολπε δε τιµ⌠ν δε 180° (µε−
δια ϖυελτα). Α Χηιλε ελ ρεϖιρε λε λλεϖ⌠ διεζ α〉οσ, α Μξιχο δοσ µεσεσ. Εν αµβοσ πασεσ σε
ιµπλαντ⌠ υν σιστεµα αχυ σατοριο θυε ποδεµοσ λλαµαρ δεσνατυρ αλιζαδο.
Αβστραχτ
Ον ϑυνε 18, 2016 ωασ ιµπλεµεντεδ τηρουγηουτ τηε νατιοναλ τερριτορψ τηε αχχυσατορψ
χριµιναλ προχεδυραλ σψστεµ χρεατεδ βψ τηε Χονστιτυτιοναλ Ρεφορµ οφ Σεχυριτψ ανδ ϑυστιχε
ιν 2008. Ιν τηε πρεσεντ ωορκ ωε χαν ϖεριφψ τηατ τηισ σψστεµ ισ ωελλ βελοω στανδαρδσ
Οφ τηε τρυε µοδελ αχχυσατορψ χριµιναλ προχεδυραλ . Ωε ωιλλ αναλψζε τη ε εξπεριενχε σ
οφ Χηιλε ανδ Μεξιχο ανδ σεε τηατ βοτη τριεδ το αδοπτ τηε γενυινε αχχυ σατορψ χριµιναλ
σψστεµ, ινχλυδεδ παρτ οφ ιτ ιν τηειρ λεγισλατιον, ωερε υναβλε το οπερατε ιτ ανδ ωερε φορχεδ
το γιϖε α 180 δεγρεε σωοοπ (ηαλφ α τυρν). Το Χηιλε τοοκ τε ν ψεαρσ το ρετυρν , ανδ το
Μεξιχο τωο µοντησ. Ιν βοτη χουντρ ιεσ αχχυσατορψ σ ψστεµ ωασ ιντροδυχεδ τηατ ωε χαν
χαλλ δενατυραλιζεδ.
ΣΥΜΑΡΙΟ: Ι. Ελ αυτντιχο σιστεµα προχεσαλ πεναλ αχυσατοριο / ΙΙ. Ελ σιστε µα προχε σαλ πε ναλ
αχυσατοριο µεξ ιχανο / ΙΙΙ. Ελ χασο δελ Εσ ταδο δε Μξιχο / Ις. Λα εξπεριενχια δε λα Ρεπβλιχα δε
Χηιλε / ς. Λα χοντρα−ρεϖολυχι⌠ν µεξιχανα / ςΙ. Χ ονχλυσιονεσ / Φυεντεσ δε χονσυλτα
∆ρ. εν ∆ ερεχηο, Προφεσορ Ινϖεστ ιγαδορ δελ ∆επαρ ταµεντο δε ∆ερε χηο, ΥΑΜ−Α., ψ µιεµβρο δελ Σισ τεµα
Ναχιοναλ δε Ινϖεστ ιγαδορεσ (ΣΝΙ).
1 Σαν δρα Σαλχεδο Γονζ〈 λεζ, Ρεφορµα Χονστιτ υχιοναλ δε ∆ερεχηοσ Ηυµανοσ: λα φαχυλταδ δε ινϖεστιγαχι⌠ν
δε λα ΣΧϑΝ α λα ΧΝ∆Η, Υνιϖερσιδαδ Ι βεροαµεριχανα, α ρτχυλο πυβλιχαβλε, Μξιχο, 2011. Προπορχιονα λοσ
µαρχοσ προχεσ αλ ψ συσταντιϖο θυε σον νεχεσαρ ιοσ παρα εντενδερ λασ ρεφορµα σ ϕυρδιχασ θυε σε ηαν δαδο εν
νυεστρο πασ εν λο θ υε ϖα δελ σιγλο ΞΞΙ.
604 αλεγατοσ, νµ. 94, Μξιχο, σεπτιεµβρε/διχιεµβρε δε 2016
Σεχχι⌠ν ∆οχτρινα
2 Ηερ νανδο ∆εϖισ Εχηανδα, Τεορα δε λα Πρ υεβα ϑυδιχιαλ, Τοµο Ι, Βυενοσ Αιρεσ, ςχτορ Π. δε Ζαϖαλα−
Εδιτορ, 1981, ππ. 71−75; Οτταϖιο Σφερλαζ ζα, Προχεσο Αχυ σατοριο οραλ ψ δελινχυενχια οργα νιζαδα, Χιυδαδ
δε Μξιχο, Χεντρο δε Εστυδιοσ δε Πολτιχα Χριµιν αλ ψ Χιενχιασ Πεναλεσ, Α. Χ., Αθυεστα Τερρα, Φονταµαρα ,
2005, π. 66; ϑοσ ∆ανιελ Ηιδαλγο Μυ ριλλο, Σιστεµα αχυσατοριο µεξι χανο ψ γαραντα σ δελ προχεσο π εναλ,
Χιυδαδ δε Μξιχο, Εδιτοριαλ Πορ ρα ψ Υνιϖερσιδαδ Παναµεριχανα, σεγυνδα εδιχι⌠ν, Χαπτ υλοσ Ι ψ ΙΙΙ,
2010, ψ ∆εβιδο Προχεσο Πεναλ εν ελ Σιστεµα Αχυ σατοριο, Χιυδαδ δε Μξιχο, Φλορεσ Εδιτορ ψ ∆ιστ ριβυιδορ
ψ Υνιϖερσιδαδ Παναµε ριχανα, 2011, Χαπτυλοσ Ι ψ ΙΙ; Μαρα Ελϖιρα Βυελνα Σερρα νο, Ινδγενασ εν λα Ινθυι−
σιχι⌠ν Αποστ⌠λιχα δε φραψ ϑυαν δε Ζυµ〈ρρ αγα, Χιυδαδ δε Μξιχο, Υνιϖερσιδαδ Αυτ⌠νοµα Μετροπολιταν α,
2009, Χαπτυλοσ 1 ψ 3; Λυισ Iqp¦ƒng¦"Qdtgi„p."{"Vtkdwpcn"fg"nc"Kpswkukek„ p"fgn"Ucpvq"QÝekq"fg"Nc"Pwgxc"
Εσπα〉α (1539). Προχεσο Ινθ υισιτοριαλ δελ Χ αχιθυε δε Τεξχοχο, 53≡ Χ ονγρεσο Ιντερ ναχιοναλ δε Αµε ριχα−
νιστασ, Χιυ δαδ δε Μξιχο, Σεχρε ταρα δε Χυλτ υρα δελ ∆ιστριτο Φεδεραλ ψ Λιτο Νυεϖα ⊃πο χα; 2009, ππ. 27−
102; Αντονιο Σαλχεδο Φλορεσ ψ Μαρα Ελϖιρ α Βυελνα Σερρανο, Λα Ρεφορµα Χονστιτ υχιοναλ δε Σεγυριδ αδ
ψ ϑυστιχι α ϖιολα λοσ ∆ερεχηοσ Ηυµ ανοσ, ρεϖιστα Αλεγατοσ νµερο 85, Χιυδαδ δε Μξιχο, Υν ιϖερσιδαδ
Αυτ⌠νοµα Μετ ροπολιτανα, 2013; Αντο νιο Σαλχεδο Φλορ εσ, Χηιχηιµεχα τεχοτλ φρεντε α λα Ινθυι σιχι⌠ν δελ
Ucpvq"QÝekq0"Wp"guvwfkq"vf‌i epkeq"rtqeguc , ρεϖιστα Αλεγατοσ νµε ρο 93, Χιυδαδ δε Μξιχο, Υνιϖερσιδαδ
Αυτ⌠νοµα Μετροπολ ιτανα, αγοστο δε 2016, ππ. 367−400.
3 Πυ βλιχαδο εν ελ Fkctkq"QÝekc n"fg"nc"Hgfgtcek„p ελ 5 δε µα ρζο δε 2014.
Ι. Ελ αυτντιχο σιστεµα προχεσαλ πεναλ αχυσατοριο
Πορ ραζονεσ δε µτοδο λο πρεσενταρ χοµπαραδο χον ελ ινθυισιτοριαλ.
Ελ σιστεµα προχεσαλ πεναλ αχυσατοριο εσ προπιο δε λασ δεµοχραχιασ; ελ ινθυισιτοριο
λο εσ δε λοσ αυτοριταρισµοσ. Ελ πριµερο, αδεµ〈σ δε ρεχονοχερ αλ πυεβλο χοµο νιχο
ϕυεζ νατυραλ, εσ ρεσπετυοσο δε λα περσονα ψ συ διγνιδαδ, εσ δεχιρ, δε λοσ δερεχηοσ
ηυµανοσ δε λα περσονα αχυσαδα, δε λα ϖχτιµα δελ δελιτο ψ δε τερχεροσ; ρεχονοχε λα
πρεσυνχι⌠ν δε ινοχενχια ψ ελ δερεχηο α υ να δεβιδα ρεπαραχι⌠ν; προηβε ελ τορµεντο,
λα ινχοµυνιχαχι⌠ν ψ λα σεχρεχα; φαχιλιτα ελ αχχεσο α υν αβογαδο ψ α υν ασεσορ, ασ χο−
µο α λα δεφενσα αδεχυαδα; διστινγυε χον πρεχισι⌠ν α λοσ συϕετοσ δε λα ρελαχι⌠ν προχε−
σαλ: ϕυεζ, αχυσαδορ ψ αχυσαδο, χον συσ ρεσπεχτιϖοσ ρολεσ; ορδενα λα ιµπαρχιαλιδαδ δελ
ϕυεζ; εσταβλεχε ρεγλασ προχεδιµενταλεσ χλαρασ; ηαχε υσο δε λα πρισι⌠ν πρεϖεντιϖα ψ
fgÝpkvkxcÏ"fg"ocpgtc" gzegrekqpcn"{"eqoq"¿nvkoq"tgewtuq0"Rqt"uw"rct vg."gn"ukuvgoc"
ινθυισιτοριαλ ρεχονοχε αλ ϕυεζ ινστιτυχιοναλιζαδο χοµο ελ νιχο χοµπετεντε; αντεπο−
νε ελ ιντερσ γενεραλ ψ ελ δερεχηο α γοβερναρ ψ χαστιγαρ, α χυαλθυιερ οτρα πρερρογατιϖα;
πρεσυµε ελ δολο, εξιγε πρυεβα δε λα ινοχενχια ψ δελ δερεχηο α λα ρεπαραχι⌠ν; σε
ϖαλε δελ τορµεντο, λα ινχοµυνιχαχι⌠ν, λα σεχρεχα ψ λα νεγοχιαχι⌠ν παρα οβτενερ λα
χονφεσι⌠ν δελ ινδιχιαδο, α θυιεν λε οβσταχυλιζα ελ αχχεσο ψ λα χοµυνιχαχι⌠ν χον συ
αβογαδο, ασ χοµο ελ εϕερχιχιο δε λα δεφενσα; λασ φυνχιονεσ δε αχυσαρ ψ δε ϕυζγαρ λασ
δεποσιτα εν υνα µισµα περσονα, ινδιϖιδυαλ ο χολεχτιϖα; ορδενα αλ ϕυεζ θυε ιντερϖενγα
qÝekqucogpvg"gp"cevwcekqpgu"gugpekcngu="eqpvkgpg"tgincu"rtqegfkogpvcngu"eqph wucu="
wuc"nc"rtkuk„p."ecwvgnct"{"fgÝpkvkxc."fg"ocpgtc"tgi wnct"{"ukuvgoƒvkec02
Eqpukfgtcpfq"gn" octeq" vg„tkeq." rqnvkeq."Ýnqu„Ýeq" {" lwtfkeq" cpvgtkqt."rcuct f‌i"c"
οχυπαρµε δε λοσ σιγυιεντεσ οβϕετιϖοσ παρτιχυλαρεσ: 1) αναλιζαρ ελ σιστεµα προχεσαλ πε−
ναλ θυε σε ινσταυρ⌠ εν Μξιχο πορ µεδιο δε λα Ρεφορµα Χονστιτυχιοναλ δε Σεγυριδαδ
ψ ϑυστιχια δελ α〉ο 2008 ψ ελ Χ⌠διγο Ναχιοναλ δε Προχεδιµιεντοσ Πεναλεσ δε 2014,3
θυε λα ρεγλαµεντα; 2) δεµοστραρ θυε διχηο σιστεµα νο εσ αχυσατοριο, ο θυε, εν ελ

Para continuar leyendo

Solicita tu prueba

VLEX utiliza cookies de inicio de sesión para aportarte una mejor experiencia de navegación. Si haces click en 'Aceptar' o continúas navegando por esta web consideramos que aceptas nuestra política de cookies. ACEPTAR