Constitución Política de los Estados Unidos Mexicanos en tsotsil
KOMON
C
Y
Sba mantal (Art. 1). Ta Sj
u
jech k’ucha’al ta xal komo
n
smak mi ja’uk buch’u xu’ s
ja’to mi la jyal stuke.
Mu stak’ buch’u xich’ ilbaji
talel yan namal lum buch’u
xchi’uk oy spojel ta tsatsal
m
Mu me xu’ buch’u xich’ ilb
a
antsetik xchi’uk viniketik,
s
xpoxtasba, xch’unel sk’op
ts’akal o buch’u yan chaju
k
stbik’itubtas yich’elik ta mu
k
Xchibal mantal (Art. 2). Li
Ti Mejikoe tsakal ta epal c
h
o no’ox buch’utik likemtale
l
jkaxlanetik xchi’uk xchabi
o
xchi’uk sk’elel skuxlejal, o
k
C
HAPBIL MUK’TA MANTAL K’OP
Y
U’UN YOSILAL MEJIKO
Sba sbi
Sliklej xch’akalul
Ich’el ta muk’ ta jujuntal
u
nlej yosilal Mejiko skotol naklometik oy yic
n
chapbil muk’ta mantal vun yu’un Mejiko,
m
pajesbe sk’oplal, ja’ no’ox k’alaluk oy k’uc
h
nel ta abtel li’ ta sjunlej slumal Mejiko. Ti
ilbajinbil ta abtele sta skolel, jech k’ucha’
a
m
antaletik.
a
jinel ta skoj slumal naklometik o sjunlejal s
s
jabilal, jeltos kuxlejalil, k’u
x
-elan kuxlej
a
jtotik, snopbenal, k’u
x
-elan xu’ xkuxi, k’u
k
yilbajin jch’iel jk’opojel xchi’uk buch’u chaj
u
k
’ xchi’uk skolemalik naklumetik.
Yosilal Mejikoe jun no’ox, mu xu’ xich’ ch’a
h
op talel kuxlejal stsakoj yip ta slumal jnakl
l
ts’unubalik ta vo’ne k’alaluk mu’yuk to’ox
o
o
jik snail stsobobailik, sa’el stak’inik, stal
e
k
’usi jtunel yu’unik.
h’elik ta muk’
m
u’yuk buch’u
h
a-ale xchi’uk
me oy x-och
a
l li’e, skoltael
l
umal Mejiko,
a
l, k’u x-elan
x
-elan nupul
u
k xch’ayes o
kulanel.
ometik ti ja’ik
o
chemik talel
e
l skuxlejalik
Li sna’obil yich’el ta muk’ y
o
jnaklometik ta parajetik.
Ja’ slumal jnaklometik ta
stak’inik xchi’uk stalel xku
x
jvu’el st’ujojik xchi’uk nope
m
Li yich’el ta muk’ slumal b
a
pasel jech k’ux-elan chal
k
muk’ stukik ja’ no jventa
m
slumal jnaklometik xchi’uk
chapbil muk’ta mantal k’o
p
sk’an xichi’k ta muk’, jech
k
ta ak’ol a’yej li’ ta mantale
sbanamilik bu nakalike.
A.Li’ ta komon chapbil mu
k
ta muk’ slumaltak xchi’uk
s
xchi’uk, staik, k’usba chich’
I.Nopbil lek k’usba xu’ xku
x
kuxlejal xchi’uk talel kuxlej
a
II.Sk’elel xchapanel sba st
u
tsk’an stsakik ta muk’ skot
o
jujuntal, smuk’ubtasel yich
stuk’il ta alel tey bu tsakal
sk’el batel smelolal ya’yejal
o
jtakinobil jnaklometik ja’ buch’utik oy to ts
a
parajetik bu stsoboj sbaik ta naklej, ta
k
x
lejalik, oy yosil sbanamil bu nakalik xch
i
m
xa’yik k’usba kuxulik.
a
ts’i jnaklometik ta jamal snopel kuxlejal t
s
k
omon chapbil muk’ta mantal k’op sventa
m
i mu xch’ak sba ti yosilal Mejikoe. Ti st
s
jnaklometik ta pa
r
ajetik xich’ albeel smel
o
p
etik xchi’uk tsatsal mantaletik ta juju se
p
k
’ucha’al slikemal skotolale ja ch’unbil k’usi
, ja’ me tsots sk’oplal ti k’u x-elan chk’opo
j
k
’ta mantal k’ope ta xo’jtakin xchi’uk ta tsat
s
s
parajeik jnaklometik sventa jamal snopbe
n
sba ta muk’ stukik sventa:
x
i-ik xchi’uk stsob sbaik ta komom, sa’el st
a
a
l.
u
kik xchi’uk sabeel smelol sk’oplal skuxleji
k
o
l ti ya’yej komon chapbil mu’kta mantal, y
i
’elik ta muk’ jchi’el jk’opojeletik xchi’uk, l
e
ik ti antsetike. Ti tsatsal mantale tsabe s
k
jchapanbanejetik (jueces) o snail chapane
l
a
kal ta slumal
k
omom, sa’el
i
’uk oy jtunel
s
k’an xk’ot ta
chich’ sba ta
s
akel ta muk’
o
lal ta komon
p
lumetik, ja’
albil sk’oplal
j
ike xchi’uk ti
s
’ubtas yich’el
n
al xkuxlejalik
a
k’inik, sk’elel
k
bu nakalike,
i
ch’el ta muk’
e
k no’ox sba,
k
’oplal xchi’uk
l
.
III.St’ujel jech k’ux x-elan n
o
jtunel jvu’eletik o buch’u
v
muk’ sk’op antsetik jech k’
u
muk’ ti mantale yu’un slum
a
sep lumetik.
IV.Sk’elel stuk’ulanel xchi’
u
k’usitik oy x-ayan ta stalel
x
V.Stuk’ulanel xchi’uk sm
e
k’ucha’al albil ta komon ch
a
VI.Xu’ xich, ta lekilal smel
jech k’ucha’al albil sk’opl
a
mantaletik sventa osil ban
a
o me yajval parajetik stak’
s
xchi’uk ti k’u smuk’ul sma
k
k’ejbilike, jech k’ucha’al al
b
tunesel ta komom jech k’u
c
VII.St’ujel, ta jujun jteklum
x
jtunel ta jteklum.
Ti komon chapbil muk’ta
m
banamil ta sa’beik sjam s
m
oy lek stak’el snopel xchi’
u
yak’el ta ilel k’u x-elan ch-a
VIII.Xu’ staik slekilal ta xch
skotol k’usi xchapaj xchi’u
k
xich’ tsakel ta muk’ k’us
kuxlejaletik chich tsakel ta
m
o
pem xa’yik, sk’elel batel xchi’uk stuk’ulan
e
v
a’ajtik ta spasel yabtel stukik jtunel jvu’e
l
u
cha’al oy yich’el ta muk’ vinik ko’ol no’ox; t
s
a
l Mejiko xchi’uk k’u
x
-elan yich’oj sba ta m
u
u
k slekubtasel bats’ik’opetik, yojtakinel lek
x
x
kuxlej k’ucha-al yojtakinobil.
e
ltsanel yosil sbanamilik bu ch’iem k’o
p
a
pbil muk’ta mantal.
olal xchi’uk k’u
x
-elan osil xchi’uk xu’unin
a
l li’ ta ko,mon chapbil muk’ta mantal x
c
a
mil, jech k’ucha’al sk’an ich’el ta muk’ yanti
s
tunes xchi’uk sk’upinel k’usi oy
x
-ayan ta
y
k
o ti parajeetike, ja’ no’ox mi mu’yuk chic
h
b
il sk’oplal li’ ta komon chapbil muk’ta ma
n
c
ha’al albil sk’oplal ta muk’ta tsatsal mantal.
x
chi’uk sparajetak, xu’ st’uj sva’anik yaj abt
e
m
antaletike xchi’uk ti tsatsal mantaletik ta
m
elolal xchi’uk k’usi chk’ot ta pasel ta jteklu
m
u
k oyuk lek xchapanel k’u
x
-elan ono’ox n
o
btejikbatel.
apanelbatel ta jsep lum. Ja’ k’usi xich’ tsa
k
k
k’usi sk’elbe batel smelolal ta jujuntal, o ta
itik nopem xa’yik xchi’uk ti k’usi albil s
m
uk’ li komon chapbil muk’ta mantal.Li bat
s
e
l slumal, ja’ ti
l
tik, tsakel ta
s
k’an ich’el ta
u
k’ stukik juju
x
chi’uk skotol
p
ojemik jech
osil banamil
c
hi’uk tsatsal
k jnaklumetik
y
osil bu nakal
h
makel ti bu
n
tal. xu’ xich’
e
lik ta stojolal
juju sep osil
m
etik, sventa
o
pem xchi’uk
k
el ta muk’, ta
tsobol, sk’an
k’oplal stalel
s
’i jnaklometik
Para continuar leyendo
Solicita tu prueba